HAYVANLARA ACIMADA ÖLÇÜ

Yeryüzünün efendisi olarak yaratılan insan, kendisine hizmet eden canlıları acıyarak kullanmakla mükelleftir. Bu itibarla, binmekte ve çift sürmekte kullanacağı hayvanlara merhametle muamele edecektir. Engin bir merhametin sahibi bulunan Peygamberimiz "Dili söylemez hayvanlara karşı Allah'tan sakının" (1) buyurmaktadır. Bize hizmet veren canlılara karşı vazifelerimizi şöyle sıralayabiliriz:

a) Herhangi bir hayvanı bağlıyarak atış hedefi yapmamalıdır. Resûlullah (s.a.v.) böyle bir davranışı şiddetle yasaklamıştır (2).

b) Hayvanları birbiri aleyhine kızıştırıp "Yarış" veya "Dövüş" adı altında birbininin üzerine saldırtmamalıdır. Köpek boğuşturmak, koç tokuşturmak, boğa veya deve güreştirmek gibi işler, kâinatın yegâne efendisi bulunan Hz. Muhammed (s.a.v.) tarafından yasaklanmıştır (3).

c) Süt veren hayvanları sağmakla vazifeli bulunan kimseler,sık sık tırnak kesmelidir. Tâ ki hayvanın göğsünü acıtmış olmasın.

d) Arıcılık yapanlar, kovandaki balı alacağında, kış mevsiminde arıların yemesi için kâfi miktarda bal bırakmalı ve ancak fazlasını almalıdır.

e) Satmak için pazara getirilen kümes hayvanlarını, baş aşağı ayaklarından bağlayarak getirmemeli; kafesin içine koyarak götürmelidir.

f) Binek hayvanlarına iki kişiden fazla bindirmemeli; yük ve çift işinde kullanılan canlılara, takatinin dışına çıkacak bir iş gördürmemelidir.

g) Fakirlik sebebiyle besliyemediği hayvanı açlığa mahkum etmemelidir. Eti yenilen cinsten ise kesip yemeli veya satmalıdır. Hayvanın yemini kesmek, boğazını kesmekten aşağı bir davranış değildir. Aç bırakılan hayvan, ızdırap çekerek ölür. "Haksız olarak öldürülen hiçbir hayvan yoktur ki kıyamet günü ille o kimseden davacı olur"(4).

h) Yuvadaki ana kuşu yakalayıp götürerek yavrularını ölüme mahkum etmemelidir. Bu sebeple, av mevsiminin dışında avlanmayı terk etmelidir.

i) Sürü hayvanlarının birbirinden tefrikini kolaylaştırmak için, yüzünü dağlamamalıdır. Bu işi boya ve benzeri bir şeyle yapmalıdır.

k) Sığır cinsini binek hayvanı olarak kullanmamalı ve sırtına yük tahmil edip taşıtmamalıdır.

Sözlerimizi, âlemlere rahmet olarak gönderilen Peygamber (s.a.v.)'in bir hadisi ile noktalamak isteriz: "Allah, herşeye karşı güzel (ve merhametli) davranmayı (vazife olarak) yazmıştır. O halde, öl-dürdüğünüz vakit katli güzel yapın. (Hayvan) boğazladığınız za-man kesme işini güzel yapın" (5).


(I)Feyzü'l-Kadir, c. 1, sh. 125.
(2) Bakınız: Müslim, c. 6, sh. 73.
(3) Bakınız: Ebû Dâvûd, c. 3, sh. 26.
(4) Feyzü'l-Kadir, c. 5, sh. 478.
(5) Müslim, c. 6, sh. 72.